Materiały dla nauczycieli
Język i kultura regionu
Język nahuatl należy do rodziny języków utoazteckich. Jest najpopularniejszym z 68 języków rdzennych używanych w Meksyku. Obecnie posługuje się nim ponad 1,6 miliona osób mówiących w 365 wariantach dialektalnych (INALI). W związku z tym często stosowany jest także termin grupa języków zamiast język. Rodzimi użytkownicy języka nahuatl zamieszkują wiele stanów, ale najbardziej skupieni są w środkowej części kraju, tj. w takich stanach jak Puebla, Veracruz de Ignacio de la Llave, Hidalgo, Guerrero i San Luis Potosí (INEGI).
Ciekawe jest to, że obecna nazwa państwa i jednocześnie nazwa stolicy pochodzi właśnie z języka nahuatl, w którym znaczy ‘w pępku Księżyca’ (Gutierre Tibón 2017) lub ‘miejsce kultu [wojownika] Mexictliego’ (Gutiérrez Eskildsen 1987), żeby zacytować tylko te dwie spośród licznych interpretacji i odczytań nazwy „Mexico”. Innym interesującym toponimem jest dawna nazwa miasta Meksyk, czyli Tenochtitlan, którą tłumaczy się jako ‘między czerwonymi figami, twardymi jak kamień’ (Gutierre Tibón 2017). Według legendy, bóg Huitzilopochtli wskazał plemieniu Mexików najdogodniejsze miejsce do osiedlenia się, które mieli rozpoznać, gdy ujrzą orła na krzaku opuncji, pożerającego węża. To mitologiczne założenie Tenochtitlanu – miasta Azteków – zostało utrwalone w obecnym godle państwowym Zjednoczonych Stanów Meksykańskich (wg projektu F. Eppensa Helguery, https://es.wikipedia.org/wiki/Escudo_Nacional_de_M%C3%A9xico).
Rozproszenie użytkowników języka nahuatl sprawiło, że wyodrębniło się wiele odmian dialektalnych oraz
zróżnicowały się niektóre tradycje poszczególnych grup. Różne odmiany języka nahuatl noszą swoje specyficzne nazwy używane przez samych Nahuas, np. maseual tajtol, mexicano tlajtol, mexicanero, mexicatl, nauta lub pipil (jedyna odmiana dialektalna używana poza Meksykiem, tj. w Salwadorze). Między tymi odmianami, ale przede wszystkim między czterema obszarami dialektalnymi, tzn. wschodnim, huasteckim, środkowym i zachodnim (patrz mapa, Valiñas Coalla 2020: 177-178), można zaobserwować różnice leksykalne, ortograficzne i fonetyczne.